تغذیه کودک تا ۶ ماهگی

شير مادرغذاي منحصربه فرد وايده آل براي کودک در شش ماه اول زندگي است. از لحظه تولد تا پايان 6 ماهگی شير مادر به تنهايي تمام نيازهاي غذايي شير خوار را تا مين مي کند واز 15 روزگي به بعد بايد علاوه بر شير مادر روزانه قطره مولتي ويتامين (25 قطره) يا ويتامين A+D (20 قطره ) به کودک داد.

در اين مدت کودک به آب، آب قند و هيچ چيز ديگري بجز شير مادر احتياج ندارد. آغوز (شيري که چند روز اول بعد از زايمان ترشح مي شود) با وجود اينکه حجم کمي دارد براي تامين نيازهاي کودک کافي است همچنين داراي موادي است که کودک را در مقابل بيماريها وعفونتها مقاوم مي کند.

از مزاياي ديگر شير مادر آن است که براحتي قابل هضم مي باشد و ايجاد حساسيت وآلرژي نمي کند، پاک وتميز است و کودکاني که شير مادر مي خورند کمتر به بيماريهاي عفوني واسهال مبتلا مي شوند. شير مادر ضريب هوشي کودک را افزايش مي دهد و از لحاظ اقتصادي نيز به صرفه است. در اين مدت هر زمان وهر چند بار که کودک تقاضا کند بايد شير مادر در اختيارش قرار گيرد.

ماک، کلستروم يا آغوز، شير چند روز اول، يک غذاي استثنايي براي نوزاد

اولين شيري که مادر در چند روز اول بعد از زايمان توليد مي کند آغوز نام دارد که همه نيازهاي تغذيه اي نوزاد را تامين مي کند. آغوز خواص ضد ميکروبي وضد ويروسي قوي دارد ومقاومت بدن نوزاد را در مقابل بيماريها بالا مي برد.

– از چه زماني تغذيه با شير مادر بايد شروع شود؟

شير دادن به کودک بايد هر چه زودتر بعد از زايمان شروع شود. ترجيحا” ظرف نيم ساعت اول بعد از زايمان وحداکثر يک تا دو ساعت اول بعد از زايمان بايد تغذيه کودک با شير مادر آغاز شود.

– در شش ماه اول زندگي تغذيه کودک با شير مادر بايد انحصاري باشد.

تغذيه انحصاري با شير مادر در شش ماه اول زندگي براي رشد وتکامل کودک از اهميت ويژه اي برخوردار است در اين زمان تغذيه شير خوار منحصرا” با شير مادر بوده و کودک نيازي به استفاده از هيچ ماده غذايي ديگر حتي آب ندارد و تنها شير مادر، آغوش مادر، استفاده از آفتاب، قطره A+D ومولتي ويتامين و واکسيناسيون از ضروريات و تامين کننده بخش عمده اي از نيازهاي غذايي، جسمي، رواني و عاطفي او مي باشد.

شير مادر از ابتلاء به بسياري از بيماريها جلو گيري مي کند

در ماههاي اول تولد که شير خوار بيش از ساير مواقع در معرض خطر است، شير مادر او را از ابتلاء به بسياري از بيماريها حقظ مي کند. تغذيه با شير مادر ابتلا به بيماريهاي اسهالي وعفونتهاي تنفسي و مرگ ناشي از آنها را به شدت کاهش مي دهد. ضمنا” از ابتلاء به عفونتهاي گوش مياني مننژيت وعفونت دستگاه ادراي مي کاهد. ميزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع شيرخواراني که از شير مادر استغاده مي کنند بسيار کمتر است. بويژه در خانواده هايي که پدر يا مادر و يا يکي از افراد خانواده مبتلا به نوعي بيماري آلرژيک هستند تغذيه کودک با شير مادر نجات بخش است.

ارزش غذايي شير مادر

چربي و پروتئين شير مادر بهتر از چربي و پروتئين شيرهاي ديگر هضم وجذب مي شود. به همين دليل دردهاي قولنجي، جمع شدن گاز، اسنفراغ و حساسيت نسبت به پروتئين در اين شيرخواران کمتر مشاهده مي شود. ترکيب شير مادر همراه با رشد شير خوار تغيير پيدا مي کند. چربي شير مادر در شروع هر وعده شيردهي کمتر است و سپس ميزان آن تدريجا” بيشتر مي شود. اين تغييرات کمک بزرگي به سير نگه داشتن وافزايش وزن شير خوار مي کند.

به سبب ويژگيهاي شيرمادر، شيرخوار پر خوري نمي کند و خوب وزن مي گيرد، در نتيجه مبتلا به چاقي ناشي از مصرف شير مصنوعي که زمينه ساز بيماريهاي قلبي وعروقي، مفصلي و ديابت در بزرگسالي است نمي شود. ضمنا”در شيرخواراني که از شير مادر تغذيه مي کنند مشکل افزايش کلسترول در بزرگسالي وخطر ابتلاء به بةيماريهاي قلبي – عروقي کمتر است.

جند نکته مهم در تغذيه کودک با شير مادر:

– نوزاد در روزهاي اول کمي وزن از دست مي دهد. اين پديده طبيعي است وجاي نگراني نيست ونبايد آنرا به حساب کمبود شير مادر گذاشت.

– براي تغذيه کودک با شير مادر بهتر است از تنظيم هر نوع برنامه زمان بندي شده خود داري شود به محض اظهار تمايل و احساس گرسنگي شير خوار تغذيه با شير مادر در هر ساعت از شب يا روز وبه هر مدت که او مايل است ، انجام گيرد.

– بهترين راه براي تشخيص کافي بودن شير مادر، افزايش وزن شير خوار بر اساس منحني رشد است که با مراجعه به پزشک يا مراکز بهداشتي درماني و با وزن کردن ماهيانه شير خوار اينکار ميسر است.

– مدفوع شيرخواراني که از شير مادر استفاده مي کنند شل تر و دفعات آن نيز بيشتر از دفعات اجابت مزاج شيرخواري است که با شير خشک تغذيه مي شود.

اگر غذاي کمکي را زود شروع کنيم چه مشکلاتي پيش خواهد آمد؟

اصولا”شروع غذاي کمکي قبل از پايان 6 ماهگي به دليل آماده نبودن دستگاه گوارش شيرخوار براي پذيرش غذاهاي ديگر غير از شير اقدام نا درستي است، چون دستگاه گوارش کودک هنوز تکامل نيافته است و با کوچکترين آلودگي به علت عدم رعايت بهداشت امکان ابتلاء به عفونتها از جمله اسهال، افزايش مي يابد و باعث کاهش يا توقف رشد شير خوار مي شود. از طرف ديگر شروع زود رس تغذيه تکميلي سبب کاهش مدت زمان مکيدن پستان مادر توسط کودک و در نتيجه کاهش شير مادر مي شود، بعلاوه ممکن است غذاي کمکي در مقايسه با شير مادر انرژي و مواد مغذي کمتري به کودک برساند که موجب اختلال رشد کودک و نهايتا”سوء تغذيه او مي شود. همچنين زود شروع کردن تغذيه تکميلي احتمال بروز حساسيت را در کودک افزايش مي دهد.

اگرغذاي کمکي دير شروع شود چه مشکلاتي پيش مي آيد ؟

بعد از سن 6 ماهگي نياز غذايي کودک تنها با خوردن شيرمادر تامين نمي شود و با يد علاوه بر شير مادر به کودک غذاي کمکي داده شود در غير اين صورت رشد کودک کند يا حتي متوقف شده و منجر به سوء تغذيه او مي شود. البته اين بدان معني نيست که بايد دفعات شيردهي را کم کرد بلکه بايد مادر را ترغيب کرد که هر زمان که کودک تمايل داشت شير خود را به او بدهد و بر اساس سن کودک چندنوبت نيز غذاي کمکي بعد از شير مادر به او بدهد. اگر غذاي کمکي دير شروع شود کودک تمايل خود را به خوردن غذاهاي ديگر و امتحان کردن مزه و طعم هاي جديد از دست مي دهد. همچنين تکامل عمل جويدن به تعويق مي افتد و کودک غذاي ديگري جزء شير مادر و يا مايعات را نمي خورد که اين خود منجر به کم غذايي، اختلال رشد وسوء تغذيه مي شود.